Het lijkt momenteel het favoriete tijdverdrijf van experts en denktanks: speculeren over de wereldorde ná de coronacrisis. Het verleden biedt handvatten. Net na de Eerste Wereldoorlog trok de Spaanse griep een verwoestend spoor over de aardbol. Welke impact had dat op de relaties tussen landen na de oorlog?

Voor Clingendael Spectator schreef ik een analyse over de effecten van de Spaanse griep en eerdere pandemieën als de Zwarte Dood. Kernvraag: wat leert ons dat over de betekenis van de coronacrisis voor de internationale betrekkingen in de 21e eeuw?

Het is in zekere zin een vervolg op het artikel over de Spaanse griep in Nederland dat ik eerder schreef voor Historisch Nieuwsblad. Want hoe ging het daarna verder?

Het Verdrag van Sèvres werd na een lange voorbereidingstijd op 10 augustus 1920 gesloten in een voorstad van Parijs, in een toonzaal van de beroemde porseleinfabriek Manufacture nationale de Sèvres. Het was het laatste in het rijtje internationale verdragen dat na de Eerste Wereldoorlog werd gesloten. Naast het alom bekende Verdrag van Versailles met Duitsland kwamen in Parijs ook afzonderlijke vredesverdragen met de andere verliezers van de oorlog tot stand (bijvoorbeeld ook het Verdrag van Trianon met Hongarije).

Het zal de meeste mensen in Nederland waarschijnlijk weinig zeggen, maar in Turkije ligt dat anders. De ondertekenaars zetten namelijk hun handtekening onder de opdeling van het Ottomaanse Rijk. De veelvolkerenstaat werd gereduceerd tot een Anatolische rompstaat. Het was dé motivatie voor Turkse nationalisten om te strijden voor een Republiek Turkije.

Daar wordt nog altijd naar ‘het verraad van Sèvres‘ verwezen als illustratie van de onbetrouwbaarheid van de westerse mogendheden. Voor Geschiedenis Magazine schreef ik een artikel over de directe gevolgen van dit in het Westen vergeten verdrag.