Vandaag zijn duizenden moslims op komen dagen voor het vrijdaggebed in de Hagia Sophia in de Turkse metropolis Istanboel. Ook president Erdogan was van de partij. Hij spreekt van ‘een jeugddroom die realiteit geworden is.’ 86 jaar lang was dit gebedshuis een museum. Maar na een jarenlange rechtszaak kunnen moslims hier opnieuw bidden. Omdat het een belangrijke trekpleister is, mogen toeristen de plek blijven bezoeken. Maar dat maakt de beslissing van de Turkse regering niet minder omstreden. Uit vele hoeken komt er kritiek.
De Hagia Sophia was eeuwenlang de grootse christelijke kerk ter wereld, maar werd na de val van Constantinopel in 1453 door de Ottomanen omgevormd tot moskee. De Turkse Vader des Vaderlands Atatürk wijzigde op zijn beurt in 1934 de status van moskee naar museum als ‘geschenk aan de wereld’. Het terugdraaien is een belangrijke symbolische daad. Die dient niet alleen om Erdogans religieuze achterban tevreden te stellen, maar past ook past binnen zijn huidige neo-Ottomaanse droom om Turkije tot (islamitische) grootmacht te maken.
Niet voor niets vindt de inhuldiging plaats op 24 juli, de verjaardag van het Verdrag van Lausanne, dat in 1923 de grenzen van het huidige Turkije vastlegde en de rechten van de christelijke en andere minderheden stipuleerde. Erdogan gaf al vaker aan dat dit verdrag in zijn ogen voorbijgestreefd is. Wie meer over Erdogans dromen wil weten, kan terecht in De rafelranden van Europa.
Ivo van de Wijdeven 