In 1904 stuurde de Russische tsaar Nicolaas II aan op een confrontatie met buurland Japan. Toen diplomatieke onderhandelingen over Russische en Japanse invloedssferen in China en Korea klapten, volgde een Japanse verrassingsaanval op de Russische vloot bij Port Arthur. De Russische generaals verzekerden de tsaar dat het een makkie was om Japan te verslaan.
Maar anderhalf jaar later bleek het tegendeel: voor het eerst boekte een niet-westers land een klinkende overwinning op een grootmacht. De Russische beer was gestruikeld. Voor veel Russen was de onverwachte vernedering door de Japanners tekenend voor de tekortkomingen van de tsaar. De nederlaag betekende het begin van het einde voor de Nicolaas II.
Voor Historisch Nieuwsblad schreef ik over de Russisch-Japanse Oorlog van 1904-1905. Tijdens het schrijven moest ik onwillekeurig denken aan hetgeen Mark Twain ooit zou hebben gezegd: ‘History doesn’t repeat itself, but it often rhymes’…
Ivo van de Wijdeven 