‘Geen inch oostwaarts’. Drie woorden waar de Russische president Vladimir Poetin graag aan refereert. Volgens hem was het een plechtige belofte van Washington aan het Kremlin. In ruil voor de Duitse hereniging in 1990 zou de NAVO niet verder uitbreiden naar het oosten.
Sovjetleider Michail Gorbatsjov werd volgens Poetin gepiepeld. Hij hield zich aan zijn woord en trok 380.000 Sovjetsoldaten terug uit hun barakken in Oost-Duitsland. Maar daarna rukte de NAVO in amper vijftien jaar tijd op van bijna 2000 km tot amper 125 km van Poetins geboortestad Sint-Petersburg.
Heeft Poetin een punt? Klopt het dat de Amerikanen hun beloftes hebben gebroken? Op zoek naar het antwoord ging ik voor Historisch Nieuwsblad terug naar de chaotische jaren na het ‘wonderjaar’ 1989. Want wat gebeurde er nu echt in het diplomatieke spel in de laatste jaren van de Sovjet-Unie?
Ivo van de Wijdeven 