Vorig jaar rond deze tijd stond ik voor een mysterie. Een ouder bericht over de Oostenrijkse keizer Frans Jozef in Hongarije trok ineens heel veel bezoekers. Toen viel het kwartje: het waren kijkers van het eerste seizoen van de populaire serie Sisi op zoek naar meer informatie! Later kregen die gezelschap van kijkers van Die Kaiserin. Met het tweede seizoen van Sisi voor de deur en een tweede seizoen van Die Kaiserin in de maak is het hoog tijd voor het echte verhaal van keizerin Elisabeth van Oostenrijk!

Want dat de mierzoete Sissi-trilogie met Romy Schneider uit de jaren vijftig een te rooskleurig beeld schetst, was bekend. Maar de populaire nieuwe verfilmingen Sisi, Die Kaiserin en Corsage slaan door naar de andere kant en nemen het ook niet zo nauw met de feiten. En dat terwijl Elisabeths echte levensverhaal al fascinerend is. Zo lachte ze bijvoorbeeld nooit op portretten en verborg ze haar gezicht op foto’s. Waarom? Dat en meer bij Historisch Nieuwsblad!

Liever luisteren? Ga dan naar de aflevering ‘Sisi: de kettingrokende keizerin’ van Alle Geschiedenis Ooit bij Podimo:

Op 10 december 2022 is de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt aan de Russische mensenrechtenorganisatie Memorial, de Belarussische mensenrechtenactivist Ales Bjaljazki en het Oekraïense Center for Civil Liberties. Vertegenwoordigers van de drie organisaties haalden in hun toespraken fel uit naar de Russische president Vladimir Poetin en zijn Belarussische bondgenoot Aleksandr Loekasjenko.

Poetin zal de Nobelprijs voor de Vrede niet snel krijgen, maar hij heeft zijn belangrijkste geopolitieke wapen wel te danken aan de familie Nobel. Die legde namelijk in de negentiende eeuw het fundament van de Russische olie- en gasindustrie. Op NPO Radio 1 vertelde ik bij het VPRO-geschiedenisprogramma OVT meer over de avonturen van de familie Nobel in het Russische Rijk. Daar werd ook een belangrijk deel van het kapitaal voor de Nobelprijsstichting verdiend.

Meer weten over Immanuel, Ludvig, Robert, Alfred, Emil en Emanuel? Lees dan Geschiedenis Magazine. En Poetin? Die is ondertussen bezig om zijn cadeau van de familie Nobel in de vernieling te helpen.

Een kort telefoontje. ‘De minister-president heeft zojuist je boek aangeprezen!’ Dus snel op zoek naar de Instagram-livesessie waarin dat gebeurde. En inderdaad: De macht van het verleden prijkt ook in – of beter gezegd op – de boekenkast van Mark Rutte in het Torentje. Lodewijk Asscher geeft mooie cadeaus!

Bij een nieuw boek horen natuurlijk ook lezingen. Gisteren was ik te gast in het Kulturhus Holten om daar op uitnodiging van Holten College te komen spreken over de geschiedenis van Polen, de eeuwige ruzie met Rusland die daarin besloten ligt en wat dat allemaal betekent voor Polen in de Europese Unie. Het fundament van die lezing werd natuurlijk gevormd door De macht van het verleden, waarin ook een hoofdstuk aan Polen is gewijd.

Ook benieuwd naar mijn verhaal? Kijk dan in de agenda waar ik de komende maanden op de planken sta. Of neem contact op zodat we een extra stop aan de tour kunnen toevoegen. En wie niet kan wachten, kan natuurlijk altijd nog terecht bij de podcast van De macht van het verleden, die met 2 maanden gratis lidmaatschap te beluisteren is.

Es ist vollbracht. Alle afleveringen van de podcast De macht van het verleden staan online! Vladimir Poetin, Xi Jinping, Viktor Orbán, Recep Tayyip Erdogan, Jaroslaw Kaczynski en Jan Peter Balkenende spelen de hoofdrollen, met bijrollen voor Boris Johnson en Thierry Baudet.

Want niet alleen machtige potentaten maken sluw gebruik van het verleden als een wapen zonder weerga. Ook minder getalenteerde politici en wannabe-machthebbers proberen hetzelfde stappenplan te volgen. Luister 2 maanden gratis bij Podimo en leer hoe het werkt!

Als bonus kun je dan ook het audiobook beluisteren. Want wie na de podcast nog meer wil weten en nog dieper in de macht van het verleden wil duiken, kan natuurlijk terecht in het boek. Dat is vanzelfsprekend ook verkrijgbaar op papier in je lokale boekhandel.

En toen waren er ineens drie nieuwe podcastafleveringen te beluisteren. Op Podimo is de nieuwste aflevering van De macht van het verleden te beluisteren. Ditmaal over de Hongaarse premier Viktor Orbán en zijn fascinatie met het inmiddels meer dan 100 jaar oude Verdrag van Trianon.

Daar sprak ik ook al eens over bij de mannen van BNR Perestrojkast. Maar 110 afleveringen later gaat het natuurlijk over Vladimir Poetin. Samen met Beatrice de Graaf sprak ik tijdens het Geschiedenis Festival van Historisch Nieuwsblad over de wijze waarop de Russische president de geschiedenis en religie inzet als wapen:

Wie nog meer wil weten over de ontstaansgeschiedenis van De macht van het verleden kan terecht bij de podcast ‘Zoeken naar boeken’ van Uitgeverij Unieboek | Het Spectrum:

Op 16 oktober 2022 begint in Beijing de 20e editie van het vijfjaarlijkse partijcongres van de Communistische Partij van China. Partijleider Xi Jinping wordt ongetwijfeld voor een derde keer gekozen als president van China. Hij zal op het congres zijn toekomstvisie voor China presenteren. Wie wil weten wat zijn ‘Chinese droom’ behelst kan ook kijken naar zijn visie op het verleden. Want ook Xi weet hoe de macht van het verleden werkt.

In het nieuwe nummer van Geschiedenis Magazine staat een voorproefje van het hoofdstuk over China uit De macht van het verleden. Net als in het Rusland van Vladimir Poetin speelt de Tweede Wereldoorlog ook in het China van Xi Jinping een grote rol. En de Eeuw van Vernedering natuurlijk! Meer daarover in de tweede aflevering van de podcast bij het boek.

Op 16 oktober zijn zowel de podcast als het boek tien dagen live!

6 oktober 2022 stond al heel lang met rood omrand in mijn agenda, want vanaf nu is De macht van het verleden eindelijk overal verkrijgbaar! De lancering gaat gepaard met een klein media-offensief. Wie wil weten waar mijn nieuwe boek over gaat, kan terecht bij interviews die ik gaf aan Trouw, De Morgen, Historisch Nieuwsblad, de VPRO Gids en natuurlijk OVT. En voor een sneak preview ga je naar Clingendael Spectator.

Of… je luistert naar de podcast De macht van het verleden bij Podimo! Want daarin gaan Thom Aalmoes van Alle Geschiedenis Ooit en ik in zes afleveringen langs de hele wereld om te kijken hoe leiders de geschiedenis naar hun hand zetten. De eerste twee afleveringen van de podcast zijn tegelijk met het boek gelanceerd, want ze vullen elkaar aan en vertellen samen hoe dat werkt en hoe je het kan herkennen.

Nog maar een paar dagen en dan ligt De macht van het verleden eindelijk in de boekhandel! Mooi moment om bij VPRO OVT alvast een licht te laten schijnen over Poetins beruchte toespraak voorafgaand aan de ondertekening van de annexatieverdragen van de Oekraïense regio’s Loegansk, Donetsk, Cherson en Zaporizja.

En ook het interview met De Morgen bleek perfect getimed. Poetin ‘heeft het beeld geschetst van Rusland als een trotse natie, met een trots verleden. Maar ook met vijanden, vooral in het Westen, die Rusland altijd kleiner hebben willen maken, en die nu ook Oekraïne van zijn imperium wilden losweken. Als dat je framing is, kun je op den duur niet meer anders dan ingrijpen. Om zijn geloofwaardigheid te bewaren, moest hij overgaan tot de volgende stap.’ De macht van het verleden werkt twee kanten op…

In 2005 noemde Poetin het uiteenvallen van de Sovjet-Unie ‘de grootste geopolitieke ramp van de twintigste eeuw’. Het is een van de beweegredenen voor zijn verwoestende oorlog in Oekraïne.

Maar Poetin was niet de enige en ook niet de eerste die het uiteenvallen van de Sovjet-Unie betreurde. De Belarussische dictator Aleksandr Loekasjenko ziet zijn land het liefst als een soort Sovjetrepubliek. Terwijl de oppositie zich juist aan de periode daarvoor spiegelt. Het tekent de woelige geschiedenis van Belarus, dat geen heldere identiteit heeft. Voor Historisch Nieuwsblad dook in in het Belarussische verleden.

En Loekasjenko? Hij is inmiddels overvleugeld door Vladimir Poetin, die hem in zijn zak heeft. Maar de huidige Russische president heeft duidelijk de kunst afgekeken bij de zelfbenoemde ‘laatste dictator van Europa’.