Sinds een jaar is Jair Bolsonaro, een uitgesproken rechtse oud-officier, president van Brazilië. Hij steekt de nostalgische gevoelens die hij koestert voor de tijd dat zijn land werd geregeerd door een militaire junta niet onder stoelen of banken. 

Bolsonaro gaat voorbij aan het feit dat de junta Brazilië tussen 1964 en 1985 in een ijzeren greep hield. Honderden critici van het regime werden gedood of verdwenen spoorloos. Duizenden Brazilianen werden opgesloten en gemarteld. Sterker nog: de president noemt een van de meest beruchte beulen een held.

Voor Historisch Nieuwsblad schreef ik een artikel over een periode waarmee Brazilië nooit in het reine is gekomen. Slechts een derde van de Brazilianen koestert warme gevoelens voor de democratie. Daar speelt Bolsonaro handig op in. Zijn belofte om als sterke man een einde te maken aan woekerende corruptie en ongebreidelde criminaliteit leverde hem het presidentschap op.

‘Een oorlog begonnen zonder verstandig doel, uitgevoerd met een vreemde mengeling van onbezonnenheid en terughoudendheid, en beëindigd na veel lijden en rampspoed. Dat alles zonder veel eer. Noch voor de regering die aanstuurde op de oorlog, noch voor het grote aantal militairen dat de oorlog voerde. Deze oorlog heeft in politiek en miltiair opzicht niets opgeleverd.’

Dat schreef de Britse dominee Georg Gleig in 1843. Hij was een van de weinige overlevenden van het eerste westerse militaire avontuur in Afghanistan, de eerste Anglo-Afghaanse Oorlog. Ik moest er aan denken toen ik in The Washington Post las over ‘The Afghanistan Papers‘, 2.000 pagina’s aan verzameling vertrouwelijke interviews met 428 direct betrokkenen, die aangeven dat de in 2001 door de Amerikanen zonder duidelijke strategie begonnen oorlog in Afghanistan niet te winnen was.

De geschiedenis herhaalt zich niet, maar wie wil weten hoe het de Britten in de negentiende eeuw verging, kan terecht bij het artikel dat ik in 2013 schreef voor Geschiedenis Magazine.