Voor het meinummer van Historisch Nieuwsblad, dat traditioneel in het teken staat van de Tweede Wereldoorlog, schreef ik een artikel over de Opstand van Warschau in 1944. op 1 augustus om 17.00 uur – ‘het uur W’ – kwam het ondergrondse Poolse Thuisleger in actie. Het was het begin van een bittere strijd met 200.000 dodelijke slachtoffers. Maar twee maanden later moest het Thuisleger de strijd staken. In Historisch Nieuwsblad meer over het hoe en waarom van deze mislukte opstand, waaraan ook nu nog 87 procent van de Polen grote waarde hecht.

Niet voor niets sprak de Amerikaanse president Trump in 2017 Polen toe vanaf het voetstuk van het grote monument in Warschau (dat overigens pas in 1989 werd onthuld). De warme woorden die Trump daar sprak, gelden niet noodzakelijkerwijs voor zijn andere Europese bondgenoten. Wie daar meer over wil weten, kan terecht in De nieuwe rafelrand van Europa. Voor Historiek schreef André Horlings een bespreking: ‘Van de Wijdeven spitst de ontwikkelingen toe op de gebeurtenissen die voor (West-)Europa in verband met Brexit en Trump relevant zijn.’

Een van de hoofdstukken uit De rafelranden van Europa is weer terug in het nieuws. De Russische president Vladimir Poetin heeft een decreet ondertekend dat voorziet in Russische paspoorten voor de inwoners van de zelfverklaarde volksrepublieken Donetsk en Loegansk in Oost-Oekraïne.

Het is een stevig signaal aan de nieuwe Oekraïense president Volodymyr Zelensky, die onderhandelingen in het vooruitzicht heeft gesteld met de separatisten in Oost-Oekraïne en hun beschermheer in het Kremlin.

Het maakt ook duidelijk dat Poetin Oekraïne niet zo maar los zal laten. Voor Clingendael Spectator schreef ik een historische analyse over de relatie tussen Oekraïne en grote buur Rusland. It’s complicated en dat is al honderden jaren zo.

Naar aanleiding van mijn boek De nieuwe rafelranden van Europa had ik onlangs een interview met het Reformatorisch Dagblad. Het werd een tour d’horizon, waarbij de complete ring van instabiliteit rondom Europa aan de orde kwam: van Rusland via het Midden-Oosten en Afrika tot het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

In het gesprek was er niet alleen aandacht voor de geopolitieke onzekerheid, maar ook voor de kansen die de huidige wereldorde biedt voor Europa. Wie meer wil weten over de lange voorgeschiedenis daarvan kan niet alleen terecht bij De nieuwe rafelrand van Europa, maar ook bij de eerder verschenen voorganger De rafelranden van Europa. 

De Britten hebben van de EU27 nog eens zes maanden uitstel gekregen om te bepalen of en hoe ze de EU willen verlaten. De ‘Halloween Brexit‘ staat nu gepland voor 31 oktober 2019. De grote vraag is: wat gaan de de Britten doen met die extra tijd? Ze zijn tot nu toe nog geen stap dichter bij de uitgang van de EU gekomen, laat staan bij een idee over een toekomstige relatie met de rest van Europa.

De geschiedenis laat zien dat het antwoord vrij duidelijk is, maar Britse fantoompijn om een verloren wereldrijk staat in de weg van Europese toekomst. Daarover publiceerde MO* Mondiaal Magazine een analyse die ik schreef op basis van De nieuwe rafelrand van Europa – De eeuwenlange voorgeschiedenis van Brexit en Trump.

Wie meer wil weten over dat boek kan terecht bij de recensie door Paul van der Steen in dagblad Trouw, bij de recensie door Miel Groten van de Jonge Historici of het oordeel van Mark Beumer in Kleio-Historia.

 

Gisterenavond stond ik in een volle zaal in perscentrum Nieuwspoort op het podium voor ‘Het Grote Orbán College‘, georganiseerd door Haagsch College. In anderhalf uur door de carrière van de man die door de een wordt vereerd als held en door de ander wordt gezien als ‘Victator’. Natuurlijk met oog voor de belangrijke rol die het verleden van Hongarije speelt in de Hongaarse politiek en met een doorkijkje naar de toekomst van Orbán, zijn land en de relatie met de rest van de Europese Unie.

Wie ‘Het Grote Orbán College’ heeft gemist kan terecht bij de mooie samenvatting van het Montesquieu Instituut of mijn boek De spoken van Visegrád – De onbekende geschiedenis van Polen, Hongarije, Tsjechië en Slowakije (ook geschikt voor wie na het college nóg meer wil weten). Of nodig me ook uit voor een lezing of college, bijvoorbeeld via De Schrijverscentrale.