Honderd jaar geleden werd in de Letse hoofdstad Riga een verdrag ondertekend dat nu door velen is vergeten. Het beëindigde formeel de niet-verklaarde oorlog tussen Polen, het land dat na een afwezigheid van 123 jaar weer was teruggekeerd op de kaart van Europa, en Bolsjewistisch Rusland, dat de communistische wereldrevolutie predikte.
Het Verdrag van Riga hertekende op 18 maart 1921 de grenzen van een groot deel van Europa. Het maakte weliswaar een einde aan de oorlog tussen de Polen en de Russen, maar door de Wit-Russen, Oekraïners en Litouwers werd het gezien als een regelrechte ramp. Hun hoop om verder te gaan als onafhankelijke staat werd door het verdrag grotendeels de grond in geslagen.
Eigenlijk was de Poolse Vader des Vaderlands, maarschalk Jozef Pilsudski, ook ontevreden met de uitkomst van de onderhandelingen, want zijn droomwens om het Pools-Litouwse Gemenebest te laten herleven en een machtig ‘Intermarium’ te vormen als buffer tegen Rusland én Duitsland werd met de Vrede van Riga ook onbereikbaar.
Het Kremlin zon ondertussen op wraak. In 1939 zou Jozef Stalin gemene zaak maken met Adolf Hitler om de eeuwenoude Russische invloedssfeer met geweld te herstellen. Na de Tweede Wereldoorlog verschoven de grenzen opnieuw: Polen schoof als een land op wieltjes naar het westen. Maar de oude grenzen spelen nog steeds een rol in de Pools-Russische verhoudingen. Niet voor niets brachten de Poolse posterijen een speciale postzegel uit.
De Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko grijpt ondertussen in een poging de onrust in zijn land te bezweren terug op het sentiment dat wordt weerspiegeld door de cartoon hierboven. Hij heeft de kleine etnisch Poolse minderheid in Wit-Rusland (3%) bestempeld tot staatsvijand.
Ivo van de Wijdeven 